РД публикует продолжение дневника анархиста Дмитрия Дубовского находящегося в эмиграции и на нелегальном положении. По решению автора некоторые отрывки из дневника публикуются в сокращении и на беларуском языке.

Вырашыў крыху разнастаіць свае апавяданні пра эміграцыю і падрыхтаваў аповяд аб маіх падарожжах па Расійскіх прасторах. За бягучыя гады эміграцыі я знайшоў час на досыць рызыкоўныя перамяшчэння ад цэнтра да поўдня і на ўсход РФ. Гэта былі непрацяглыя падарожжа ў розныя прамежкі часу ад двух тыдняў і да двух месяцаў да Чорнага Мору і на возера Байкал, перамяшчэння аўтаспынам, пражывання ў лясах, гарах і многае іншае. Быць можа для кагосьці гэта падасца досыць бедным вопытам, так як ёсць людзі якія вандруюць больш працяглы час і на вялікія адлегласці, перасякаюць дзяржаўныя межы, і наогул у іх там усё фэншуй ў гэтым плане, але мне ў маім-та становішчы з імі ня спаборнічаць, ды і не ў гэтым-та і сутнасць гэтага апавядання. Мае апавяданні сыдуць за звычайныя справаздачы аб выездах за межы расейскіх «клоаков», даданыя практычнымі парадамі і рознымі разважаннямі.

Пачну з кароткай прадмовы, у якой я паспрабую адзначыць шэраг прычын што паслужылі майму рашэнню «гульнуць» так бы мовіць па расійскіх прасторах. Адзначу той факт, што пасля тых восеньскіх падзей у Маскве, калі на нас з Ігарам Аліневічам была здзейснена аблава з боку спецслужбаў, рыпацца куды-небудзь мне яшчэ доўгі час асабліва не хацелася. Бо ітак складана было ладзіць побыт па нелегалу і думкі аб выездах раз-пораз разбіваліся аб грудкаватую глебу маёй суровай штодзённасці. Выехаць куды-небудзь азначала абарваць напрацаваныя сувязі і разбіць працоўныя кайданы, якія даюць грошы на выжыванне. Здавалася б дзялоў, тут, анархіста гэта наадварот надзяляе сіламі і ўмацоўвае яго ўнутраны свет. Але, кожны раз ацэньваючы сваё цяперашняе становішча, я разумеў, што калі тронуся з месца, гарантый на тое што і пасля атрымаецца ўладкавацца нармальна — у мяне не было. Прыйшлося яшчэ раз адкласці думкі пра тое, каб пакінуць на няпэўны час, засвоенае на прыналежнасць да існавання месца. Тым не менш, як зачастую бывае ў многіх працоўных людзей (за перажыванні і цяжкасці астатніх я мала ведаю) увесь жыццёвы расклад іх балюча стамляе і тое, як усё складваецца вакол іх саміх і іх сем’яў пачынае гнясці. Ацаніць гэта становішча, думаю, здольны кожны. Адзначу і я ад сябе ўсю гэтую карціну.

Выхадныя дні паміж тыднямі, месяцамі і адпачынкі паміж гадамі ад працоўнай павіннасці ня могуць палепшыць становішча. Працоўныя, пачкамі валяцца з ног на пры канцы тыдня, а з гадамі так і наогул скручваюцца ў тры пагібелі і зьнямагаюць ад усялякіх балячак. Бездапаможнае увасабленне існуючага парадку высмоктвае з сем’яў працоўных ўсе жыццёвыя сілы. І гэта ўсё не для чырвонага слоўца мной прыкмечана, гэта тычыцца і мяне ў тым ліку а таксама маіх бацькоў. Бачачы тут у Расеі «ушатавшихся» ад працы мужчын і жанчын я міжволі думаю пра сваю стомленую маці, а ў поглядах, пабляклых ад хмелю у п’яных асоб заўважаю свайго бацьку. Я быў і ў нейкай ступені зараз знаходжуся на іх месцы, на месцы рабочых, служачых крыніцай даходаў паразітаў. Да ўсяго гэтага мой побыт яшчэ скарэкціраваны такім становішчам як эміграцыя і крымінальны перасьлед з боку дзяржавы. У нейкай ступені гэта яшчэ адна цяжкая ноша на плячах, але і ў нейкай меры атрымліваецца я вольны і сам па сабе, гэтым апошнім становішчам я і пачаў карыстацца.

Адступлюся трохі ад тэмы аповяду і перанясуся ў тыя дні, калі я з асцярогай уладкоўваўся тут у Расіі. Першыя гады жыцця на чужыне былі для мяне як пад капірку. Праца, здымнае жыллё, побыт і строгае прытрымліванне правілаў канспірацыі. Усё гэта моцна стамляе і іншы раз нават забываешся, якое тваё сапраўднае імя і як цябе ведаюць тыя ці іншыя людзі. Для кожнай групы знаёмых у мяне свая біяграфія і розныя імёны. Не з усімі ідзеш на кантакт, таму што занадта цікаўныя. Нават не ведаеш, што пра цябе думаюць і як успрымаюць. Мае недагаворкі насцярожваюць адных і падштурхоўваюць іншых на размовы. Тлумачу заўсёды аднаскладова і відавочна па прынцыпу не гаварыць лішняга. Некаторыя бывалыя ў турмах прасякаюць, што за мной цягнецца чагосьці, не кажу што, але цікаўнасць ўзрастае ў такіх людзей. Галава кругам, падацца няма куды, завісаю на адной працы за адсутнасцю іншай. Адзін бывалы прасёк мабыць усё і ўвайшоў у становішча, не цікавіцца больш, а гаворыць адкрыта за сваю жыццёвую пазіцыю, я толькі слухаю … Большую частку часу даводзілася адседжвацца на здымных хатах, каб спыніць лішнія кантакты і ўсё абмазгаваць. Гаспадары жылплошчы, кожны раз розныя. Калі заўважаю што гаспадары небяспечныя, то здымаюся з такой кватэры. І ўсё зноў па крузе. Такім вось выдаўся першы год маёй адаптацыі ў расійскім горадзе. Ад такога кругазварота паўстала неабходнасць на час забыцца пра стан рэчаў, якія склаліся вакол, коратка кажучы любому чалавеку патрэбен адпачынак і перапынак у гэтай гонцы за кавалкам хлеба і даху над галавой….

Сапраўды трэба было забыцца і адпачыць. За узніклай неабходнасцю, услед рушыла рашучасць. Вынікаючы адной з маіх легенд, якую я распавёў калегам на нейкай з прац, што сярод задач майго прыезду ў Расію, была такая як, падзарабіць крыху грошай і рушаць на мора, так як я там ні разу не быў. І вось я пачаў мітусіцца ў гэтым кірунку і стаў збірацца ў дарогу. Тут жа знайшлася і парачка верных спадарожнікаў з якімі і была задумана паездка.

Першы свой выезд на мора здзейсніў без асаблівых адхіленняў ад маршруту і без значных прыгод. Задача была адна: акунуцца ў моры ды выйсці разок у горы і на вадаспады. Задумана-зроблена. Перамяшчаўся аўтаспынам і са сваімі рэальнымі дакументамі (праўда на той момант ужо пратэрмінаваным пашпартам) у кішэні. Забягаючы наперад адзначу, што гэтага не варта рабіць, а менавіта браць свае рэальныя дакументы тым, хто ў вышуку. На той момант у мяне яшчэ не было столькі ўпэўненасці ў сабе і ўвесь нелегальны досвед толькі спазнаваўся мной. Таму і цягаў з сабой дакумент, ён хоць і не дзейны быў ды і дадзеныя маглі згуляць злы жарт са мной, тым не менш у некаторых выпадках дакумент адкрываў мне якія-неякія магчымасці. Гэта ўжо пасля я прывык абыходзіцца без таго ж пашпарта і зараз нават не сумняваюся ў тым ці трэба яго мець пры сабе. Адназначна, што не.

Як пазначыў вышэй першы выезд адбыўся. Памітусіўся ў моры і акунуўся ў халодныя чашы вадаспадаў, патаміўся на сонцы і пагуляў у гарах. Наведаў помнікі прыроды і палюбаваўся іншымі славутасцямі. Нахлынулі радасныя думкі, што нездарма эміграваў і так закруціў свой лёс. Адчуванне поўнай свабоды і гармоніі з прыродай вось чаго не хапала мне ўсе гэтыя гады! Добра вось так падымацца ў горы, блукаць па лясах без думак аб тым, што дзе-та ўлада і капітал дэарганізуе і эксплуатуе чалавецтва. Адчуваецца, што ты на імгненне выходзіш з гэтай двойчай гульні пад назвай жыццё ў паліцэйскай дзяржаве. Двойчая гульня паміж разуменнем таго што ты будучы чалавекам вымушаны паступаць і дзейнічаць цалкам не так як гэта прадпісана ў правілах чалавечага інтэрната. У дзяржаве па іншаму ніяк, парогі здравага ў цябе ўмомант разбіваюцца сілай ўладных інстытутаў….

Дзяржава спрабуе выракчы нас на гады руціны і абавязаць прытрымлівацца нечалавечым законам быцця, але гэта дзяржава не ў сілах падкупіць прыроду і яе чароўную прыгажосць. Калі чалавека яшчэ можна адурманіць, абавязаць прытрымлівацца яго чаму-то паскуднаму ў інтарэсах дзяржавы, то падпарадкаваць прыроду куды складаней. Капітал толькі ў асобных выпадках знішчае або выкарыстоўвае (чытай эксплуатуе) прыродныя багацці згодна сваіх інтарэсаў. Тым не менш, ёсць месцы, куды капітал яшчэ не дацягнуў свае заграбучыя рукі. Такіх месцаў застаецца мала і тут, здаецца, справа часу, ці захаваецца ў прыроды яе першародная структура ці ж яна ўся паслужыць інтарэсам капіталу, губляючы сваё сапраўднае аблічча нібы як чалавецтва страчвае і прадае сваю цывілізаванасць. Хаця быць можа і не было яшчэ аніякіх цывілізаваных формаў у жыцці нашага шматпакутнага грамадства.

**********
Другі свой выезд на мора ажыццявіў на наступнае лета ад першай сваёй вылазкі. Вагацца не прыйшлося, па пракладзенай дарозе хадзіць куды смялей, чым рабіць крокі ў невядомым накірунку. Склад спадарожнікаў за час міжсезоння прыйшлося памяняць, як зрэшты і разнастаіць маршрут. Душа патрабавала замахнуцца на вялікія шыраты, а дэфіцыт у зносінах на свабодныя тэмы патрабаваў павялічыць кампанію аднадумцаў. Гэткая кампанія падабралася не адразу, думаў што адзін наогул рвану, але ў апошні момант да маёй задумы далучыліся маладыя людзі вольных поглядаў і блізкіх мне перакананняў. Гэта яшчэ адзін прыемны момант у жыцці нелегала, калі ў колах тваіх знаёмых знаходзяцца такія людзі з якімі можна на імгненні зняць маску інкогніта і адлюстраваць сябе, такім як ты ёсць. Вядома, я не раскрываўся сваім спадарожнікам цалкам, але тым не менш, ад той насцярожанасці што ўласцівая мне ў нелегальным побыце на час падарожжа я пазбавіўся. Як ніяк агульнасць інтарэсаў таму спрыяла.

Перамяшчацца аўтаспынам, блукаць па дарогах і начаваць у лесапаласе або наогул у абочын трас з’яўляецца незаменнай часткай вольнага падарожжа. Адно з пераваг такога фармату перамяшчэння гэта якая-ніякая бяспека адносна федэральнага транспарту і вандровак па вакзалам. Ведаючыя людзі са мной у гэтым будуць сгодны. Пры гэтым аўтаспын не абмяжоўвае вас у маршруце перамяшчэння, калі толькі ў часе, але гэта не самае галоўнае. Перамяшчацца можна куды заўгодна і на любыя адлегласці, ну а карыстаючыся дзярж.транспартам ты залежыш ад грошай і дакументаў. У асобных выпадках, мне вядома даводзілася карыстацца і дзяржаўнымі перавозчыкамі, вядома прытрымліваючыся пэўных правіл бяспекі. А менавіта, пазбягаючы вакзалаў і імкнучыся даведацца загадзя пра пасты ДПС і верагоднасць прыпынку такога транспарту на праверку лягавымі па шляху маршруту. Падобныя працэдуры ў Расіі не рэдкасць, таму варта тройчы падумаць перш чым падсаджвацца на дзярж.транспарт. Калі ў гэтым няма вострай неабходнасці, то лепш за ўсё звяртацца да аўтаспына, каб можна было кантраляваць сітуацыю і своечасова абыйсці пасады або перачакаць ў лесе неспрыяльную сітуацыю. Зрэшты, не стану хітраваць на той рахунак, што я гэтак ўмела, карыстаюся усімі правіламі бяспекі і кантралюю ўсякую сітуацыю, усё наадварот, як правіла, больш прыходзіцца спадзявацца на ўдачу. Аднак з некаторых назіранняў я вывеў і выпрацаваў пэўныя правілы, якія і стараюся пры выпадку апісваць ў сваіх апавяданнях. Так, да прыкладу адзначу што любы міжгародны транспарт з большай доляй верагоднасці будзе спынены на трасе супрацоўнікамі паліцыі для праверкі дакументаў у пасажыраў. Выключэннем можа быць толькі рэгіянальны транспарт і ўся транспартная галінка, якая злучае толькі гарады і вёскі але ніяк не тая галінка што звязвае вялікі горад з якім-небудзь іншым вялікім горадам. Таму яшчэ раз адзначу, што для далёкага накіравання падыходзіць толькі аўтаспын. Пры гэтым не забывайце, што ў дарозе можа здарыцца ўсё што заўгодна і не важна як, з кім, ці на чым вы перамяшчаецесь. Добра ідзём далей, тут як гаворыцца ваўкоў баяцца ў лес не хадзіць.

Такім чынам, чарговы свой рэйд на поўдзень я ўжо здзяйсняў больш падрыхтаваным і упэўненым у сабе. Бадзёры настрой дазволіў з лёгкасцю перанесці дарогу, а ўдача зацяміла погляды ДПС. Горы разлягаліся на адлегласці двух дзён шляху і мора шумела крыху далей за імі. Мяне і таварышаў чакаў двухтыднёвы вольны побыт на поўдні Расіі.

Прабеглі па запланаваных маршрутах за тры-чатыры дні. Ставячы лагер у гушчы горнага лесу або паблізу мора нас трывожыла толькі адно як сагрэцца ды чаго б сцяміць паесці, вырашаючы гэтыя дзве задачы, заставалася толькі атрымліваць асалоду ад спакоя ў душы, назіраць за паўднёвай прыродай і слухаць трэск галінак ад вогнішча.

Наша падарожжа па сканчэнні тыдня ўжо ішло адвольна, мы разбавілі галінку свайго маршруту наведваннем яшчэ некалькіх паўднёвых гарадоў. Будучы самі па сабе, многае тое, што адбываецца вакол, нас турбавала ў меншай ступені, мне так сапраўды атрымалася на час выключыцца з той рэальнасьці, якая мяне спрабуе на чужыне. Адзіны, мабыць момант які прымусіў усю нашу кампанію трохі ўключыцца і вярнуцца ў разуменне таго што ў прыроды свой парадак і сваё жыццё а мы тут як бы пагасціць прыехалі, здарыўся з намі падчас адной з начовак ля падножжа гор. Мы размясціліся лагерам ледзь вышэй аднаго горнага сяла, надыходзіў вечар і апускаліся прыцемкі. Седзячы за гарбатай ля вогнішча ніжэй нашага лагера з сяла стаў даносіцца дзікі лямант і віск. Разабраць гукі было вельмі складана, на сабачае выццё гэта не было падобным, але было відавочна што гэта нейкае зверьё. Пераглянуўшыся з таварышамі мы ўспомнілі пра шакалаў якія могуць засяляць гэтыя мясціны. Сапраўды перамяшчаючыся па паўднёвых схілах, я бачыў аднаго такога звера з акна аўтамабіля. З выгляду ці то сабака ці то воўк. Адзін-аднаму як гэта водзіцца ў такіх выпадках мы не паверылі і прынялі рашэнне што пара ўкладвацца спаць, на заўтра мы як раз запланавалі перамесціцца яшчэ на сотку кіламетраў наперад і нам трэба было выспацца. Але куды там спаць, выццё і віск пачасціўся і другую гадзіну не спыняўся. Нагнятаючая абстаноўка пазбаўляла ўсіх нас сну. Разрадзілі абстаноўку мясцовыя жыхары што праехалі міма нашага лагера ў лес на джыпе УАЗ, агуківая жывёл ды куляючы з чаго-то ў паветра. Як я зразумеў мясцовыя вяскоўцы гналі лясное зверьё з вёскі назад ўглыб лесу. На раніцу мы зняліся з месца і рушылі далей але ўжо з вёскі ў горад.

Што датычыцца паўднёвых гарадоў, дык тут нас раззлавала акупаваная прыватнікамі (капіталістамі) прыбярэжная зона. У адным з курортных гарадоў нам давялося біты час вырашаць праблему з пастаноўкай лагера ў берага мора, складанасці ўзніклі з-за таго што ўздоўж берагавой лініі размясціліся прыватныя пансіянаты і гасцініцы, а тыя, што засталіся свабодныя ўчасткі на подступах да мора нагадвалі перапоўненыя людзьмі вакзалы. Адным словам пляжы для “матрасников” і аніякай прыроднай прыгажосці. Толькі ноччу пейзажы станавіліся не гэтак беднымі як гэта было пры святле дня. Ноччу вялікая частка адпачывальнікаў рассейвалася па гасцінічным скрынкам. Прыемна яшчэ і тое, што фуражак у марскога берага, дзе мы ўсё ж размясціліся на пару начовак не з’яўлялася. Час набліжаў наша вяртанне ў цэнтр Расіі ў свае прамысловыя «клоаки».

Пакідалі поўдзень тым жа ходам, без асаблівых прыгод, з цікавымі спадарожнікамі сярод якіх і апошнімі хто нас даставіў да месца, была група маладых людзей якія ехалі ў Беларусь праз Маскву, за ўвесь гэты прамежак часу паміж перасячэннем мяжы і паездкі на поўдзень я ўпершыню пачуў жывыя дыялогі на беларускай мове. Мяне гэта вельмі парадавала, я нават у сне пакуль ехалі пабываў на Радзіме. Гэта сведчыла аб тым што я ў поўнай меры аднавіўся і зноў гатовы да будняў адважных і нелегальных.

Наступным годам мяне чакала ўжо Сібір ….

Працяг будзе.